در بیان وجوب روزه و پاره‌ای از احکام آن
روزه در معنای محدود آن که پرهیز از خوردن و آشامیدن است در پزشکی جهان امروز مقام ویژه‌ای دارد و به عنوان یکی از شیوه‌های شناخته شده درمان برای بسیاری از بیماری‌ها به کار گرفته می‌شود.
۳۶۵ روز در صحبت قرآن نوشته استاد حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای، کتاب چهارم از مجموعه کتاب‌های جوانان و فرهنگ جهانی است. این مجموعه با هدف شناساندن فرهنگ و ادبیات به جوانان اولین بار سال ۱۳۹۰ به همت نشر سخن تدوین منتشر شده است.
کتاب «۳۶۵ روز در صحبت قرآن» ۳۶۵ قطعه کوتاه و بلند از قرآن برای آشنایی جوانان با تعلیمات فراگیر قرآن انتخاب شده و کوشش شده است که این گنجینه تصویری از ابعاد گوناگون کلام آسمانی برای مخاطب ترسیم کند.
این کتاب، تفسیر در معنی اصطلاحی کلمه مانند تفاسیری چون کشاف و مجمع البیان و امثال آن نیست، بلکه بیشتر انعکاسی از کتاب وحی در ادب عرفانی فارسی و اسلامی است و نگاهی دارد به قرآن از دیدگاه ادبی، زیباشناسی و اخلاقی، اجتماعی و عرفانی.
گروه اندیشه ایکنا به منظور بهره‌مندی مخاطبان خود از این گنجینه قرآنی و ادبی اقدام به انتشار قطعههایی از کتاب «در صحبت قرآن» کرده است. یکصد و هفتاد و نهمین قسمت از تحفه این کتاب با عنوان «در بیان وجوب روزه و پاره‌ای از احکام آن» تقدیم مخاطبان گرامی می‌شود.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿۱۸۳﴾
أَيَّامًا مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿۱۸۴بقره﴾
ای اهل ایمان، روزه داشتن بر شما فرض گردید چنانکه اُمم گذشته را فرض شد و این دستور برای آن است که از شهوات نفسانی پاک گردید و پرهیزکار شوید(183)
روزهایی به شماره معین روز دارید (تمام ماه رمضان) و هر کس از شما مریض باشد یا مسافر به شماره آن از روزهای غیر ماه رمضان (چون حاضر و سالم شود) روزه دارد و کسانی که روزه را به زحمت و مشقّت توانند داشت (چون مردان پیر و زنان حامله و شیرده وغیره) باید که عوض هر روز فدیه دهند به مقدار یک مدّ طعام، یعنی آنقدر که فقیر گرسنه‌ای سیر شود و هر کس بر نیکی بیفزاید (و بیش از یک گرسنه را سیر کند) این رفتار بسیار برای او بهتر است و بی‌تعلّل روزه داشتن شما را تمام خیر و برکت است اگر فواید بی‌شمار این عمل را بدانید.
روزه یکی از احکامی است که در اکثر مذاهب معروف دنیا برای خود جا و موقعیّتی دارد چنانکه در قرآن نیز اشاره شده است که ما روزه را هم بر شما و هم بر پیشینیان شما واجب کردیم و در سطح وسیع‌تر با تحقیقاتی که در جانورشناسی و گیاه شناسی در جهان شده است روزه یکی از شیوه‌های معالجه در سراسر طبیعت است که حیوانات و حتی گیاهان به طور غریزی از آن بهره می‌گیرند. در سطحی باز وسیع‌تر و فراتر از خوردن و آشامیدن می‌توان روزه را وسیله‌ای برای اصلاح بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی به کار گرفت مانند روزه در سخن و روزه در دیدار و روزه در اندیشه و روزه از پاره‌ای عادات و اعمال که همه می‌توانند فرد را در بازگشت به سلامتی و نیل به مقصودهای یاری کنند.
احتما کن احتما زاندیشه‌ها
زآنکه شیرانند اندر بیشه‌ها
احتماها بر دواها سرور است
زآنک خاریدن فزونی گر است (مثنوی)
روزه در معنای محدود آن که پرهیز از خوردن و آشامیدن است در پزشکی جهان امروز مقام ویژه‌ای دارد و به عنوان یکی از شیوه‌های شناخته شده درمان برای بسیاری از بیماری‌ها به کار گرفته می‌شود. در این زمینه کتاب‌های بسیار نیز نوشته شده که یکی از بهترین آنها با عنوان Fasting the Royal Way To Healing یعنی «روزه راه شاهانه شفا» به زبان انگلیسی به طبع رسیده است. این کتاب بدون توجه به آیین‌های دینی و مذهبی صرفا به انواع و اقسام بهره‌گیریهای پزشک در سنت روزه نوشته شده و در مقدمه آن آمده است که: «مقصود از روزه این روزهایی که عموما در میان ملت‌های مسلمان گرفته می‌شود نیست، زیرا آنها به این توجه ندارند که یکی از هدف‌های مهم روزه کم کردن حجم غذای مصرفی است در حالی که اغلب دیده می‌شود که در ماه رمضان مصرف مواد غذایی بین مسلمانان بالا می‌رود» برای اطلاع بیشتر از کتاب‌های سودمند در این زمینه می‌توان از شبکه اطلاعات جهانی بهره گرفت.
مولانا به مصداق آیه «استعینوا بالصبر و الصلوة» با استفاده از مضامین آیات اول سوره «و العادیات» ماه صیام را به عنوان لشگر جرّار و چابک و نیرومندی معرفی کرده که بر نفس و لشکریان او حمله می‌آورد.
آمد شهر صیام سنجق سلطان رسید
دست بدار از طعام مائده جان رسید
جان ز قطعیت برست دست طبیعت ببست
قلب ضلالت شکست لشکر ایمان رسید
لشکر «والعادیات» دست به یغما نهاد
ز آتش «والموریات» نفس به افغان رسید
روزه چو قربان ماست زندگی جان ماست
تن همه قربان کنیم جان چو به مهمان رسید (دیوان شمس)
مسلم کسی را بود روزه‌داشت
که درمانده‌ای را دهد نان چاشت
وگرنه نه چه لازم که سعیی بری
ز خود بازگیری و هم خود خوری
خورنده که خیرش برآید ز دست
به از صائم الدهر دنیا پرست (سعدی)
طعام و شراب معنوی نه تنها روزه را باطل نمی‌کند بلکه بخشی از غرض فرمان روزه، جایگزین کردن مائده‌های آسمانی به جای مائده‌های زمینی است.
خیال دوست بیاورد سوی من جامی
که گیر باده خاص و ز خاص و عام مترس
بگفتمش «مه رزه است و روز» گفت: «خموش
که نشکند می جان روزه صیام، مترس» (دیوان شمس)
به حق حلقه رندان که باده می‌نوشند
به پیش خلق هویدا میان روز صیام
هزار شیشه شکستند و روزه شان نشکست
از آنکه شیشه‌گر عشق ساخته است آن جام (دیوان شمس)
